نویسنده: قم را فقط با حرم حضرت معصومه (س) نشناسید؛ این شهر تاریخی، پر از رمزورازهایی است که در پس‌کوچه‌های ساکتش، دل هر رهگذری را به لرزه می‌اندازد. جاهای دیدنی قم، فراتر از زیارت، سفری است به دل فرهنگ، تاریخ و طبیعتی که اغلب نادیده مانده‌اند.
کافی‌ا‌ست کمی کنجکاو باشید تا لایه‌های پنهان این شهر آرام را کشف کنید. در این مقاله، می‌خواهیم از دیدنی‌هایی بگوییم که کمتر شنیده‌اید، اما ارزش دیدن‌شان از هزاران روایت بیشتر است.
مسجد جمکران
مسجد جمکران یکی از پرطرفدارترین جاهای دیدنی قم بوده که در نزدیکی روستای جمکران و در جاده کاشان واقع شده است. این مسجد با سابقه تاریخی غنی خود، به‌ویژه در شب‌های سه‌شنبه و چهارشنبه میزبان بسیاری از زائران و علاقه‌مندان به زیارت است.
تزئینات منحصربه‌فرد این مسجد که به دوره قاجار باز می‌گردد، به زیبایی‌های آن افزوده است. علاوه‌بر این، استادان هنرمند بسیاری در تکمیل این تزئینات دخیل بوده‌اند. برخی از ویژگی‌های برجسته تزئینات مسجد جمکران عبارت‌اند از:
- کاشی‌کاری‌های خاص و چشم‌نواز
- خشتی هفت‌رنگ
- نقوش اسلیمی
- استفاده از آب طلا و رنگ لاجوردی در نقوش
- کتیبه‌های کاشی‌های خشتی
- کاشی‌های مزین به سوره جمعه
- محراب‌های خاص
- پوشش مقرنس گچی
- لچکی‌های کاشی‌کاری‌شده
- کتیبه‌های مزین به خط ثلث
باغ گنبد سبز
اگر روزی گذرتان به ورودی جنوبی قم و محله «دروازه کاشان» افتاد، حتماً چشم‌تان به 3 گنبد فیروزه‌ای می‌افتد که در میان درختان و دیوارهای قدیمی جا خوش کرده‌اند. این مجموعه تاریخی که به باغ گنبد سبز معروف شده، در واقع آرامگاه 3 تن از بزرگان دوره ایلخانی و صفوی است. ما 2 نفرشان را می‌شناسیم: خواجه علی صفی و خواجه اصل‌الدین. اما درباره هویت سومی چیزی آشکار نشده است.
ظرافت گچ‌کاری‌ها، قرینه‌سازی‌های خیره‌کننده و تناسبات رنگ و حجم، به‌قدری زیباست که هر تکه از بنا را به یک اثر هنری زنده تبدیل کرده است. اگر اهل تاریخ، معماری یا فقط تماشای زیبایی هستید، اینجا یکی از ناب‌ترین جاهای دیدنی قم
آدرس دقیق باغ گنبد سبز: قم، خیابان شهید لواسانی (دروازه کاشان)، جنب بوستان گنبد سبز
کوه خضر نبی
اگر اهل پیاده‌روی هستید و دل‌تان می‌خواهد قم را از زاویه‌ای دیگر ببینید، سری به کوه خضر نبی» بزنید. این کوه درست در 6 کیلومتری مرکز شهر و در نزدیکی شهرک ایثار قرار گرفته و برای رسیدن به قله‌اش، باید مسیر پلهای نسبتاً طولانی را بالا بروید. اما پاداشش، تماشای منظره‌ای بی‌نظیر از کل شهر است.
برفراز این کوه، مسجدی تاریخی وجود دارد که قدمتش به بیش از 3000 سال می‌رسد؛ یک جاذبه دیگر از جاهای دیدنی قم و مکانی مقدس و رازآلود که سال‌هاست جایگاه زیارت و تفکر است. از آن بالا، قم را طور دیگری می‌بینید؛ شهری که آرامش و شکوهش در افق گم می‌شود.
آدرس دقیق کوه خضر نبی: قم، نزدیکی شهرک ایثار، انتهای خیابان شهید طالقانی
مدرسه فیضیه
درست در مجاورت حرم حضرت معصومه (س)، بنایی قرار دارد که نه‌تنها یک مرکز علمی است، بلکه بخشی زنده از تاریخ معماری قم نیز به‌شمار می‌آید. مدرسه فیضیه که در ابتدا با نام مدرسه آستانه شناخته می‌شد، در قرن هشتم هجری ساخته شد و بعدها در دوره قاجار تغییر شکل یافت.
کاشی‌کاری‌های نفیس، ایوان‌های باشکوه و حجره‌هایی که روزگاری مأمن دانش‌پژوهان بوده‌اند، این مدرسه را به مقصدی تماشایی برای عاشقان تاریخ و هنر تبدیل کرده‌اند. اینجا فقط یک مدرسه نیست؛ یکی از جالب‌ترین جاهای دیدنی قم است که از قرن‌ها تفکر، تعلیم و تحول روایت می‌کند.
آدرس دقیق مدرسه فیضیه: قم، میدان آستانه، کنار حرم مطهر حضرت معصومه (س)
حمام عشقعلی
در دل بافت قدیمی قم، جایی حوالی خیابان آذر، حمامی کوچک اما پرخاطره جا خوش کرده است. حمام عشقعلی، یکی از معدود حمام‌های قاجاری بوده که هنوز هم با مرمت‌های حساب‌شده، ایستاده و استوار مانده است.
فضای داخلی آن، با طاق‌های خمیده و نورگیرهای سقفی، حس آشنای قصه‌های مادربزرگ را زنده می‌کند؛ جایی که بخار از حوض سنگی بالا می‌رفت و صدای آب، با خنده‌ی بچه‌ها ترکیب می‌شد. اگر روزی به قم سفر کردید، به این جاذبه تاریخی در میان جاهای دیدنی قم سری بزنید.
آدرس دقیق حمام عشقعلی: قم، خیابان آذر، کوچه 22
خانه یزدان پناه
خانه یزدان‌پناه یکی از بناهای تاریخی و ارزشمند در لیست جاهای دیدنی قم است که قدمت آن به حدود 120 سال پیش، به دوران قاجار و پهلوی بازمی‌گردد. این خانه که به‌خاطر طراحی خاص نورگیری‌اش در فصول مختلف سال دستخوش تغییر می‌شود، ابتدا به‌عنوان منطقه مسکونی استفاده می‌شد، اما به‌مرور تبدیل به موزه صنایع‌دستی شد و درحال‌حاضر به‌عنوان رستوران سنتی فعالیت دارد. این بنا دارای 10 اتاق، بخش اندرونی و راهروهای پیچ‌درپیچ است که جلوه‌ای از معماری ایرانی را به‌نمایش می‌گذارد.
آدرس دقیق خانه یزدان‌پناه: قم، خیابان 19 دی، کوچه 11
کاروانسرای دیرگچین
کاروانسرای دیر گچین که قدمت آن به حدود 2 هزار سال قبل و دوران اردشیر ساسانی بازمی‌گردد، یکی از آثار تاریخی برجسته در میان جاهای دیدنی قم به‌شمار می‌رود. این کاروانسرا در طول تاریخ و به‌ویژه در دوران صفویان مرمت شده و ویژگی‌هایی چون طاق‌های ضربی، گنبدها و برج‌های نگهبانی نیم‌بیضی آن، کمک شایانی به باستان‌شناسان برای برآورد تاریخ ساخت آن کرده است. این بنا در مسیر راه‌های مهم تاریخی قم، ساوه و ورامین واقع شده که بر اهمیت استراتژیک آن در گذشته افزوده است.
آدرس دقیق کاروانسرای دیر گچین: کیلومتر 70 اتوبان قم ـ گرمسار، روستای علی‌آباد
دریاچه نمک حوض سلطان
در 40 کیلومتری شمال قم، جایی بین این شهر و تهران، دریاچه‌ای پهناور به وسعت حدود 240 کیلومتر مربع گسترده شده که به دریاچه نمک حوض سلطان معروف است. اینجا را می‌توان جذاب‌ترین جاهای دیدنی قم و بزرگ‌ترین آینه طبیعی ایران نامید؛ چراکه وقتی خورشید درحال طلوع یا غروب است، آسمان در سطح نمکی دریاچه بازتاب پیدا می‌کند و صحنه‌ای جادویی خلق می‌شود.
این دریاچه علاوه‌بر زیبایی بصری، زیستگاهی است برای انواع پرندگان، خزندگان و حتی پستانداران. هرسال هم مقدار زیادی نمک طبیعی از دل آن استخراج می‌شود. اما برای ماجراجویان و عکاسان، چیزی که اهمیت دارد، سکوت مرموز، نورهای خیره‌کننده و چشم‌انداز منحصربه‌فرد این مکان است که فقط در قم می‌توان مشابه‌اش را دید.
آدرس دقیق دریاچه نمک: میان 3 استان اصفهان، قم و سمنان و در ۳۵ کیلومتری شمال‌شرقی شهرستان آران و بیدگل و 70 کیلومتری شرق شهر قم واقع است.
پارک ملی کویر
در دل استان قم، جایی نه‌چندان دور از مرزهای استان‌های تهران، سمنان و اصفهان، پارک ملی کویر با وسعتی بیش از 650 هزار هکتار، یکی از بزرگ‌ترین مناطق حفاظت‌شده کشور وجود دارد.
این منطقه به‌قدری ازنظر تنوع جانوری غنی و منحصربه‌فرد است که لقب سرنگتی ایران یا همان آفریقای کوچک را به آن داده‌اند. در این پارک، جانورانی زندگی می‌کنند که در کمتر نقطه‌ای از ایران قابل مشاهده‌اند؛ از یوزپلنگ آسیایی گرفته تا روباه شنی، انواع پرندگان کمیاب، خزندگان، و حتی گربه‌سانان بیابانی.
اگر در سفر به جاهای دیدنی قم، می‌خواهید به اعماق سکوت بروید و طبیعت خام و دست‌نخورده را به تماشا بنشینید، به پارک ملی کویر بروید.
آدرس دقیق پارک ملی کویر: در 120 کیلومتری جنوب تهران و 100 کیلومتری شرق قم و در قسمت شمال استان اصفهان
گنبد نمکی
در فاصله‌ای حدود 20 کیلومتری از مرکز شهر قم، یکی از جلوه‌های کم‌نظیر طبیعت کویری این استان قرار گرفته است؛ گنبد نمکی قم. این پدیده طبیعی، تپه‌ای است پوشیده از لایه‌های درخشان نمک که به‌واسطه فرسایش زمین‌ساختی و خروج مواد معدنی از بستر زمین، به مرور زمان شکل گرفته است.
بلورهای نمک در سطح این گنبد، در تماس با نور خورشید، منظره‌ای خیره‌کننده ایجاد می‌کنند؛ به‌گونه‌ای که درخشندگی آن از فاصله دور نیز به‌وضوح قابل مشاهده است. ترکیب لایه‌های نمک با خاک رس در این منطقه، تضادی چشم‌نواز از رنگ و بافت پدید آورده که توجه علاقه‌مندان به طبیعت و زمین‌شناسی را به خود جلب می‌کند.
گنبد نمکی قم، علاوه‌بر ارزش زمین‌شناسی، ازمنظر زیبایی‌شناسی نیز جاذبه‌ای قابل تأمل به‌شمار می‌رود و می‌تواند یکی از ایستگاه‌های جذاب در مسیر طبیعت‌گردی و کاوش در چشم‌اندازهای کمترشناخته‌شده در بین جاهای دیدنی قم باشد.
آدرس دقیق گنبد نمکی: 20 کیلومتری جنوب غربی شهر قم، در مسیر جاده قم به جاده سلفچگان و در نزدیکی روستای دستجان
تنگه قاهان
در نزدیکی روستای زیبای قاهان، یکی از سرسبزترین و دل‌انگیزترین مناطق اطراف قم، تنگه‌ای باصفا و طبیعی قرار گرفته که با چشم‌اندازهای بکر و جریان آب زلال، مقصدی دلنشین برای طبیعت‌گردان به‌شمار می‌آید. این تنگه به‌دلیل عبور دائمی و نسبتاً پرحجم یک رشته‌جوی طبیعی، فضایی خنک و دل‌پذیر ایجاد کرده است که در فصول گرم سال به پناهگاهی دل‌انگیز برای فرار از گرما تبدیل می‌شود.
وجود صخره‌ها، پوشش گیاهی مناسب و آب جاری، این مکان را به یکی از جاذبه‌های طبیعی کم‌نظیر در بین جاهای دیدنی قم تبدیل کرده و آن را به مقصد محبوب گردشگران و علاقه‌مندان به کوهنوردی، پیاده‌روی در طبیعت و پیک‌نیک‌های خانوادگی بدل ساخته است.
آدرس دقیق تنگه قاهان: در حدود 50 کیلومتری شمال غربی قم و در مسیر جاده قم به جعفریه
غار وشنوه
در نزدیکی قم، غار وشنوه در کوهستان اردهال قرار دارد. از شیارهای کوه، مقداری آب در آن جمع می‌شود. آب چشمه‌ها روانه این غار می‌شود و در آن جریان پیدا می‌کند. در مسیر سرزدن به این غار می‌توانید به روستایی با همین نام هم سر بزنید. این روستا یکی از بکرترین جاهای دیدنی قم است. اگر قصد دارید که به غار وشنوه و بعد روستای آن بروید، بهتر است که فصل بهار یا تابستان را انتخاب کنید.
آدرس دقیق غار وشنوه: در جنوب شرقی شهر قم و در روستای وشنوه از توابع بخش کهک
پیشنهادهایی برای سفر بیشر:
اگر می‌خواهید با فرهنگ و زیبایی‌های بی‌نظیر شهر شیراز آشنا شوید، مقاله جاهای دیدنی شیراز را از دست ندهید. در این مطلب به توصیف دقیق جاذبه‌های تاریخی، باغ‌های پر رمز و راز و معماری‌های دیدنی این شهر جذاب پرداخته شده است تا تجربه‌ای متفاوت و خاطره‌انگیز از سفر به شیراز نصیب شما شود.
برای شما، دوستداران هنر و تاریخ، پیشنهاد می‌کنیم مقاله جاهای دیدنی اصفهان را مطالعه کنید. در این نوشته به مکان‌های دیدنی اصفهان، از پلهای تاریخی تا میدان‌های باشکوه، اشاره شده است؛ جایی که هر گوشه آن داستانی از تاریخ و زیبایی ایرانیان را روایت می‌کند.
چکیده‌ای از مقاله جاهای دیدنی قم
قم، با تاریخچه‌ای کهن و جاذبه‌های فراوان، یکی از بهترین جاهای دیدنی ایران است. این شهر نه‌تنها به‌عنوان یک مرکز مذهبی معتبر شناخته می‌شود، بلکه با داشتن جاذبه‌های تاریخی و طبیعی متنوع، توانسته است گردشگران زیادی را به خود جذب کند.
- مسجد جمکران: یکی از مهم‌ترین و پرطرفدارترین مساجد مذهبی قم، با تزیینات خاص و تاریخ غنی.
- گنبد نمکی قم: مکانی طبیعی با بلورهای نمک درخشان، در 20 کیلومتری قم.
- کاروانسرای دیر گچین: یک کاروانسرای تاریخی به قدمت 2 هزار سال، ساخته شده در زمان اردشیر ساسانی.
- خانه یزدان پناه: خانه‌ای تاریخی که اکنون به رستوران سنتی و موزه صنایع دستی تبدیل شده است.
- غار وشنوه: غاری طبیعی و اسرارآمیز که در نزدیکی قم قرار دارد.
- پارک ملی کویر: منطقه‌ای با تنوع زیستی منحصربه‌فرد که به سرنگتی ایران معروف است.
- دریاچه نمک حوض سلطان: وسیع‌ترین آینه طبیعی ایران، با نمایی بی‌نظیر از آسمان در هنگام طلوع و غروب خورشید.
- تنگه قاهان: تنگه‌ای زیبا و خوشایند در نزدیکی روستای قاهان با هوای خنک و مطبوع.
- مدرسه فیضیه: بنایی تاریخی با معماری زیبا و کاشی‌کاری‌های منحصربه‌فرد.
قم با داشتن چنین جاذبه‌های طبیعی و تاریخی، همچنان یکی از مقاصد سفر عالی برای افرادی است که به زیارت و سیاحت علاقه دارند. این شهر نه‌تنها به‌عنوان مرکز مذهبی شناخته می‌شود، بلکه با محیط‌های تاریخی و طبیعت بکر خود، جذابیتی خاص برای گردشگران دارد.
جمع‌بندی
در این مقاله با معرفی جاهای دیدنی قم، به شما کمک کردیم تا در سفر به این شهر، بیشترین لذت را از گشت‌وگذار خود ببرید. قم با جاذبه‌های طبیعی و تاریخی متنوع، یکی از بهترین مقاصد گردشگری در ایران به‌شمار می‌آید. این شهر علاوه‌بر ارزش مذهبی خود، با مکان‌هایی همچون مسجد جمکران، گنبد نمکی قم، پارک ملی کویر و دریاچه نمک حوض سلطان، به مقصدی ایده‌آل برای علاقه‌مندان به زیارت و سیاحت تبدیل شده است.
دیدگاه کاربران (1 دیدگاه)