نویسنده: قیمه نثار از غذاهای محلی قزوین محسوب می‌شود و امروز تبدیل به نمادی از فرهنگ آن شده است. اگر وارد رستوران‌های این شهر شوید قطعا در فهرست غذایی آن‌ها قیمه نساء یا نثار را ملاحظه خواهید کرد. باید بدانید که این غذا بین خود قزوینی‌ها هم محبوبیت زیادی دارد و سالها است که به بهانه‌های مختلف آن را می‌پزند و در مراسم‌های‌شان سرو می‌کنند.
اما امروز از شما می‌خواهیم تا همراه ما باشید برای اینکه بتوانیم این غذا را بهتر بررسی کنیم و حتی در آخر خودمان هم آن را درست کنیم و از آن لذت ببریم.
از قیمه نثار چه می‌دانیم؟
این غذای خوشمزه و ریشه‌دار مربوط به شهر تاریخی قزوین بوده و سال‌هاست که به دیگر نقاط ایران هم راه پیدا کرده است. اگر در قزوین مهمان عزیزِ شخصی باشید احتمال آن زیاد است که بخواهند از شما با این قیمه خاص پذیرایی کنند. به همین دلیل هم تقریبا در تمامی رستوران‌های شهر می‌توانید آن را با کیفیت‌ها و شکل‌های مختلف پیدا کنید. جالب است بدانید که این قیمه محلی با قیمه‌ای که به‌طور معمول می‌شناسیم و به‌عنوان غذا می‌خوریم تفاوت‌های زیادی دارد.
در واقع نام قیمه از نوع و استفاده‌ای که برای گوشت یک خورشت انجام می‌شده وام گرفته شده و می‌تواند به غذاهای مختلفی ازجمله قیمه نثار اطلاق شود. گاهی می‌بینیم که قیمه نثار را با مرصع پلو و آجیل پلو اشتباه می‌گیرند درحالی‌که این 2 غذا کاملا متفاوت هستند.
ریشه نام و غذای قیمه نثار قزوینی
نثار به‌معنای اهدا کردن، احتمالا ارتباط مشخصی با این غذا ندارد. برخی این‌طور استنباط می‌کنند که ما این غذا را نثار افرادی می‌کنیم که دوست‌شان داریم و به همین دلیل هم چنین نامی روی آن نهاده شده است. اما بخش بزرگی از افراد معتقد هستند که خود نثار در آشپزی معنایی به‌لحاظ فلسفی ندارد.
در محاوره‌ها به این غذا قیمه نساء هم گفته می‌شود که داستان جالبی دارد. یکی از معروف‌ترین داستان‌ها درباره قیمه نثار، مربوط به خانوم نساء می‌شود. البته از غذاهای محلی چنین داستان‌هایی هم باید انتظار داشت. براساس این روایت، سالها پیش در قزوین، زنی هنرمند و ماهر در آشپزی زندگی می‌کرد که به‌دلیل مهارتش در پخت‌وپز، طرفداران بسیاری داشت و غذاهای او بسیار محبوب بودند.
باور بر این است که نساء برای اولین‌بار در قیمه سنتی تغییراتی را پدید آورد و به‌همین سبب هم توانست قیمه جدیدی با نام نساء را پدید آورد که حالا به آن نثار گفته می‌شود. البته که در صحت این روایت تردیدهایی جدی وجود دارد اما این داستان سالها بین مردم نقل می‌شود و باید به آن می‌پرداختیم.
این غذا امروز دیگر تنها غذایی متعلق به قزوین نیست و تبدیل به نمادی برای فرهنگ این شهر بزرگ و تاریخی شده است. ما در ادامه تجربه غذایی از سرو قیمه نثار را تقدیم‌تان خواهیم کرد تا بتوانید به‌کمک کلمات، تجربه‌ای از آن داشته باشید.
تجربه غذایی یک بشقاب قیمه نثار
در قزوین این غذا به‌شیوه خاصی سرو می‌شود. اول داخل بشقاب برنج سفید ریخته شده و سپس گوشت و سس آن اضافه خواهد شد. سپس در آخر باز کمی برنج سفید و بعد هم نثار آن اضافه می‌شود. اگر قاشق اول خود را به‌شکلی بردارید که همه اجزای غذا در آن حضور داشته باشند، بهترین روش برای فهمیدن طعم واقعی این غذا را انتخاب کرده‌اید.
زمانی که برای اولین‌بار شروع به خوردن آن می‌کنید بافت ترد خلال پسته و بادام زیر دندان‌های شما خواهد آمد و با نرمی برنج تعادل خوبی را ایجاد خواهد کرد. می‌بینید که گوشت و سس آن به‌خوبی طعم پروتئینی غذا را حفظ می‌کنند و زرشک نیز به ترشی این طعم فوق‌العاده کمک زیادی خواهد کرد. در واقع در چند ثانیه ترکیبی از چند مزه را حس می‌کنید که قابلیت تفکیک از هم دارند و این موضوع هم فوق‌العاده است.
چگونه می‌توانیم یک قیمه نثار اصیل را بپزیم؟
برای کسب تجربه‌های محلی از این غذا ابتدا باید طرز تهیه این خورشت را بدانیم. بنابراین، در بخش بعدی قدم‌به‌قدم با پخت این خورشت آشنا خواهیم شد تا شما بتوانید خیلی راحت در خانه این غذای اصیل را تهیه کنید. می‌توانید حتی در مهمانی‌های خود نیز از این غذا کمک بگیرید چون یک غذای مجلسی محسوب می‌شود و هنوز هم در قزوین به‌عنوان گزینه اصلی برای مهمانی‌ها و نذری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مرحله اول قیمه نثار؛ مواد لازم برای 4 نفر
برای تهیه هر غذایی، از تجربه طعم‌های اصفهانی تا شمالی، از غذاهای قزوینی تا بلوچی و هر آشپزی در هرجای جهان ما به دستور پخت آن نیاز داریم. براساس آن باید بدانیم که کدام مواد غذایی در دستور ما جای می‌گیرند. برای پخت این غذا به این مواد نیاز خواهیم داشت:
| مواد لازم | مقدار مورد نیاز |
|
گوشت خورشتی |
۵۰۰ گرم |
|
پیاز |
1 عدد (بزرگ) |
|
رب گوجه‌فرنگی |
2 قاشق غذاخوری |
|
آب |
3 لیوان |
|
زردچوبه و ادویه خورشتی (ادویه قیمه نثار) |
1 قاشق چای‌خوری |
|
نمک و فلفل و دارچین |
به میزان لازم |
|
زعفران دم‌کشیده |
نصف پیمانه |
|
گلاب |
2 قاشق غذاخوری |
|
زرشک و خلال پسته و خلال بادام |
از هرکدام 5 قاشق غذاخوری |
|
خلال پوست پرتقال شیرین‌شده |
3 قاشق غذاخوری |
|
کره و شکر |
از هرکدام 3 قاشق غذاخوری |
مرحله دوم پخت قیمه نثار؛ پخت برنج و گوشت
برای 4 نفر، 4 پیمانه برنج بشویید و سپس بگذارید تا دم بکشد. این سبک از قیمه قزوینی یک قیمه لاپلو محسوب می‌شود و به این دلیل هم ما به برنج نیاز داریم. پیاز را نگینی خرد کنید و آن را در روغن بریزید تا رنگ طلایی به‌خود بگیرد.
بعداز تغییر رنگ پیاز به آن گوشت را اضافه کنید و سپس دارچین، زردچوبه، فلفل و ادویه این قیمه را روی گوشت بریزید و قدری تفت دهید که رنگ آن تغییر کند. بعداز تغییر رنگ گوشت، رب گوجه‌فرنگی را اضافه کنید و تفت دهید تا بوی خامی آن گرفته شود. در آخرین مرحله باید آب را اضافه کنیم و صبر کنیم تا گوشت خوب پخته شود.
مرحله سوم پخت قیمه نثار؛ غلیظ‌کردن خورشت
گلاب، نمک و نصف زعفران بعداز پخت گوشت باید اضافه شود. خورشت 5 دقیقه بعداز اضافه شدن چنین موادی غلظت مناسبی پیدا خواهد کرد و می‌بینید که آب آن تا حد زیادی کم شده است. در تابه خود یک قاشق کره اضافه کنید و خلال بادام و پسته را به‌مدت یک دقیقه تفت دهید.
در تابه‌ای دیگر زرشک را با یک قاشق کره و شکر تفت و سپس خلال‌های پرتقال را هم با کره و شکر تفت دهید و کنار بگذارید. برای سرو، برنج سفید را داخل دیس بریزید. سپس گوشت و سس آن را اضافه کنید و روی آن مجدد برنج سفید بریزید. حالا روی این برنج سفید را با زرشک و خلال‌ها تزئین کنید. قیمه نثار شما آماده خواهد بود. در چنین نقطه‌ای شما به مرحله آخر دستور پخت قیمه نثار می‌رسید.
جمع‌بندی
برای چشیدن طعم یک قیمه نثار اصیل از غذاهای محلی قزوین نیازی نیست تا این شهر بروید. می‌توانید خودتان نسخه‌ای از آن را داشته باشید و امتحان کنید. این غذا بسیار ساده تهیه می‌شود اما تکنیک‌های خاصی در پخت دارد و باید ادویه‌ها و دیگر چاشنی‌ها را به‌اندازه و به‌موقع به غذا اضافه کنید.
واقعا دستتون درد نکنه بابت این آموزش عالی.سالها بود دلم می خواست قیمه نثار قزوین رو امتحان کنم ولی فرصت نشده بود
آرش‌جان چند سال صبر کردی یه قیمه رو بخوای امتحان کنی قربونت برم؟ چند دیگم به نظرم صبر کن شاید ارزشش رو نداشت
من عاشق غذاهای محلیم و همیشه دنبالشون میگردم. وقتی دیدم درباره قیمه نثار نوشتید خیلی خوشحال شدم. حتما این دستور رو امتحان می کنم، به نظر خیلی خوشمزه میاد
اره اینجا همه عاشق غذای محلین، اینم حتما منم واسه پاستا و پیتزا صف میکشم تا کرج
دوستای عزیز، این غذا یه تجربه فراموش نشدنیه
وقتی هنوز با کوبیده آشنا نشدی:
خدا قوت
جعفرجان شما فکر کنم باتی‌چیزی هستی.
خیلی خوب توضیح دادید. من به شخصه طعم این غذا رو خیلی دوست دارم و همیشه در سفر به قزوین سفارش میدم
حیف که هم اسممی چیزی بت نمیگم.
امیدوارم بتونم این غذا رو به خوبی درست کنم
امیدوار نباش.
من چند وقت پیش قیمه نثار رو تو قزوین امتحان کردم، بی نظیر بود. فقط ای کاش یکم بیشتر درباره نحوه سرو کردنش توضیح می دادید تا همون حس اصالت رو بهمون بده
یه بلیت بگیر برو قزوین ببین چجوری سرو میشه.
من عاشق آشپزیم و همیشه دوست داشتم قیمه نثار رو امتحان کنم. ممنون که انقدر خوب و دقیق توضیح دادید.
ایمیل‌تون رو داریم شماره کارت ارسال میکنم برای تشکر بیشتر
چقدر عالی توضیح دادین من قیمه نثار رو تو سفر قبلیم به قزوین خوردم و به شدت خوشمزه بود.